فناوری اسمز معکوس (RO) به طور مؤثر آلاینده‌ها از جمله نمک‌ها، مواد معدنی و ترکیبات آلی را حذف و آب را برای آشامیدن، فرایندهای صنعتی و کشاورزی مناسب‌سازی می‌کند. سیستم‌های RO با تولید آب تصفیه شده از منابع مختلف، از جمله آب دریا و فاضلاب، کیفیت آب را ارتقا داده و استفاده از آن را در کاربری‌هایی که استفاده از آب خالص اهمیت دارد، فراهم می‌آورد. این سیستم‌ها امکان استفاده از آب‌های شور، دارای مواد محلول و فاضلاب‌ها را برای استفاده در کاربری‌های مختلف ایجاد می‌کند و بدین ترتیب، اتکا بر منابع آب شیرین کاهش می‌یابد. به‌طورکلی، سیستم‌های RO به‌عنوان یک راه‌حل قابل‌اعتماد و مؤثر برای تصفیه آب در سراسر جهان به شمار می‌آید که البته با چالش‌هایی روبه‌رو است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، پدیده تلسکوپی است که باعث کاهش کارایی و عمر مفید غشاهای سیستم اسمز معکوس می‌گردد. در این مقاله به معرفی پدیده تلسکوپی در سیستم های RO و راه‌های جلوگیری از آن می‌پردازیم.
پدیده تلسکوپی در سیستم‌های RO چیست
استفاده از سیستم‌های RO در کنار مزایای بسیار آن از جمله بهبود کیفیت آب از طریق حذف مواد محلول و تولید آب شیرین، مشکلاتی را نیز به همراه دارد که ناشی از عدم نگهداری و بهره‌برداری مناسب است. پدیده تلسکوپی شدن یکی از مشکلات رایج در سیستم‌های RO است و زمانی رخ می‌دهد که اختلاف فشار بین دو سر ممبران‌ها از حد مجاز فراتر باشد. این حد مجاز در دیتا شیت ممبران مورداستفاده قابل مشاهده است.
این شرایط، موجب جابه‌جایی لایه‌های ممبران و توری بین آن‌ها به سمت بیرون می‌گردد و تغییر شکل ممبران را به سمت تلسکوپی شدن موجب می‌شود. در نتیجه این پدیده، آسیب قابل‌توجهی به کارایی و ساختار ممبران وارد می‌گردد و در نهایت تعویض ممبران را به همراه خواهد داشت.
محصول پیشنهادی: تصفیه آب ro صنعتی
دلایل رخ دادن پدیده تلسکوپی در سیستم‌های RO
افت فشار بیش از حد مجاز در دو سر ممبران‌ها از دلایل اصلی ایجاد پدیده تلسکوپی در سیستم‌های RO است. میزان افت فشار مجاز در دیتا شیت ممبران اعلام می‌شود، اما به‌طورکلی میزان افت فشار حداکثر روی هر پرشوروسل نباید بیشتر از 3.5 بار باشد.
از مهم‌ترین دلایل ایجاد افت فشار در سیستم‌های RO ، عدم کارکرد مؤثر سیستم پیش‌تصفیه در حذف آلاینده‌ها در آب ورودی به RO و در نتیجه ایجاد گرفتگی و رسوب روی ممبران ای است که در نهایت افت فشار را به همراه دارد.
همچنین عدم رسیدگی به‌موقع و شستشوی ممبران‌ها (CIP) موجب می‌شود ممبران‌ها درگیر گرفتگی و رسوب بیش از حد شده و اختلاف فشار از حد مجاز عبور کند.
نصب نامناسب و غیراصولی ممبران‌ها نیز که موجب ایجاد فشار غیریکنواخت بر ممبران‌ها می‌شود، می‌تواند از دیگر دلایل رخ دادن پدیده تلسکوپی در سیستم‌های RO باشد.
وجود فشارسنج‌ها در ورودی و خروجی پرشور وسل ها موجب دستیابی به میزان افت فشار می‌گردد که مقایسه آن با افت فشار مجاز، پیش‌بینی ایجاد پدیده تلسکوپی در سیستم‌های RO را فراهم می‌کند.
از دیگر دلایل وقوع پدیده تلسکوپی در سیستم‌های RO می‌توان به واکنش‌های شیمیایی اشاره کرد که ناشی از وقوع واکنش‌های شیمیایی بین غشا ممبران و آب ورودی که دارای مواد محلول است، است. اگرچه وقوع این پدیده به دلایل شیمیایی کمتر شایع است؛ اما می‌تواند باعث تغییر ویژگی‌های مکانیکی غشا و افزایش حساسیت آن به فشار شود.
راه‌های جلوگیری از پدیده تلسکوپی در اسمز معکوس
- انجام عملیات CIP و شستشوی ممبران‌ها در زمان مناسب به‌منظور پیشگیری از تشکیل رسوب و گرفتگی غشا و در نتیجه ایجاد افت فشار بیش از حد مجاز، به‌خصوص در المان‌هایی که آرایش حلزونی دارند.
- طراحی سیستم‌های پیش‌تصفیه مؤثر و آنالیز راندمان این سیستم‌ها به‌منظور کسب اطمینان از عملکرد مؤثر آن‌ها در حذف آلاینده‌ها و پیشگیری از گرفتگی ممبران های RO
- نصب قطعه حلقوی ری غشا ممبران
- استفاده از تجهیزات کاهش نوسان در صورت وجود نوسان در سرعت خروجی پمپ‌های FEED
- گفتنی است عدم نگهداری صحیح سیستم‌های RO که می‌تواند به وقوع پدیده تلسکوپی منجر شود، موجب کاهش کارایی سیستم، افزایش احتمال گرفتگی ممبران و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری از سیستم RO شود.
محصول پیشنهادی: فیلتر پرس
سخن پایانی
نگهداری صحیح سیستم‌های RO در پیشگیری از مشکلاتی همچون پدیده تلسکوپی اهمیت به سزایی دارد. سیستم‌های RO نقش حیاتی در تصفیه آب، تضمین آب آشامیدنی سالم و ارائه آب مناسب به‌منظور استفاده در فعالیت‌های صنعتی مختلف ایفا می‌کنند. تعمیر و نگهداری منظم، از جمله تمیز کردن و تعویض غشا، به حفظ کارایی سیستم و افزایش طول عمر ممبران‌ها کمک می‌کند. بی‌توجهی به عملیات CIP می‌تواند منجر به رسوب‌گذاری و پوسته پوسته شدن ممبران‌ها شود و وقوع مشکلاتی مانند پدیده تلسکوپی را تشدید کند. اپراتورها می‌توانند با اجرای عملیات تعمیر و نگهداری و به‌کارگیری روش‌های مؤثر پیش‌تصفیه، احتمال وقوع چنین مشکلاتی را کاهش دهند و از عملکرد مناسب و طول عمر سیستم‌های RO اطمینان حاصل کنند. درصورتی‌که سوالی در زمینه پدیده تلسکوپی در سیستم های RO دارید در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
